ورایتی قهوه چیست – انواع ورایتی قهوه – دانه شناسی

ورایتی قهوه چیست؟

ورایتی قهوه یا جوره قهوه در واقع نوع دانه از نظر سایز و شکل و رنگ و… می باشد نوع قهوه می‌تواند

عطر و طعم قهوه را تحت‌تاثیر خود قرار دهد. برخی از آن‌ها نظیر بوربون، شهرت خود را مدیون طعم شیرین خود هستند.

برخی دیگر نیز نظیر گشا یا گیشا به خاطر کیفیت چای مانندشان شناخته می‌شوند. با این حال، طعم و عطر قهوه

تنها به تنوع آن مربوط نمی‌شود. شرایط رشد دانه‌های قهوه، نوع فرآوری آن و … نیز بر روی طعم و عطر قهوه تاثیرگذار هستند.

“منحصربه‌فرد بودن” یک قهوه با کیفیت بالا بخشی از چیزی است که این نوشیدنی را شگفت‌انگیز می‌کند.

شاید شما یک رست کننده باشید. در این صورت، شما نیاز دارید که انواع مختلف قهوه را بشناسید. علت این سخن،

این است که نوع قهوه نه تنها بر روی ویژگی‌های آن تاثیر می‌گذارد، بلکه بر روی شیوه رست کردن دانه‌های قهوه نیز تاثیرگذار است.

ورایتی عربیکا – ورایتی روبوستا

ورایتی قهوه – دانه‌های مختلف، اندازه‌های متفاوتی هم دارند. ماراگوگایپ (Maragogype) برای اندازه بزرگش شهرت دارد،

در حالی که موکا (Mokka) کوچک است. به این دلیل که رست قهوه یک تغییر فیزیکی است،

چگونگی انتقال گرما درون دانه‌های قهوه بسیار اهمیت دارد. بنابراین، شما باید دانه‌های قهوه را از نظر فیزیکی بشناسید

و شیوه خود را متناسب با آن‌ها پیاده‌سازی کنید (به ویژه اگر دانه‌های قهوه را با هم ترکیب می‌کنید).

مقایسه گیشا و بوربون

ممکن است شما جزو تولیدکنندگان قهوه باشید. در این صورت نیز شناخت انواع قهوه برای شما حیاتی است.

انتخاب شما باید متاثر از مشخصات طعم عطر قهوه، امتیاز بالقوه فنجان قهوه تهیه شده، خصوصیات گیاه و مقاومت

آن در برابر آفت‌ها، باروری و ثمره آن، ارتفاع و درجه حرارتی که گیاه در بهترین حالت رشد می‌کند و … باشد.

یک دلیل دیگر برای این که به انواع قهوه توجه شود، این است که قهوه عربیکا دارای یک نگرانی برای

تنوع ژنتیکی کم آن است. به عبارت دیگر، این قهوه بیشتر به آفات و بیماری و تغییرات آب و هوایی حساس است

و حتی از نظر تئوری ممکن است در آینده منقرض شود. در نتیجه، ایجاد و یا یافتن انواع ژنتیکی بیشتر در حال حاضر اهمیت دارد.
گونه ، نوع، رقم؛ همه این کلمات به یک معنی است؟

اکنون متوجه شدیم که چرا شناخت انواع قهوه اهمیت دارد. با این حال، باید سه کلمه نسبتا مترادف را به عنوان

اصطلاحاتی متمایز کننده تعریف کنیم: گونه (Specie)، نوع (Variety) و رقم (Cultivar).
گونه‌های قهوه

بر طبق اعلام انجمن “تحقیقات جهانی قهوه” (WCR) بیش از 100 نوع قهوه در جهان وجود دارد.

با این همه، عربیکا (Arabica)، روبوستا (Robusta) و لیبریکا (Liberica) را می‌توان سه گونه اصلی قهوه به شمار آورد.

کافی شاپ‌های باکیفیت به ندرت قهوه‌ای به جز قهوه عربیکا می‌فروشند. آن‌ها معمولا از ارائه قهوه روبوستا

به خاطر طبع خشن‌تر و تلخ‌تر بودن آن پرهیز می‌کنند. البته برخی کافی شاپ‌ها نوعی قهوه ترکیبی را به عنوان

“روبوستای خوب” (Fine Robusta) عرضه می‌کنند. قهوه لیبریکا نیز معمولا در کشورهایی خاص نظیر فیلیپین مصرف می‌شود.

دسته‌بندی بعد از “گونه” را می‌توان “نوع” نامید. “نوع قهوه” شامل توصیف گیاه آن نیز می‌شود.

در واقع، “نوع قهوه” به تنوع درون یک “گونه” اشاره دارد. برای مثال، کاتورا (Caturra) یک نوع

از گونه عربیکا است، در حالی که نگاندا (Nganda) از انواع روبوستا است.

انواع ورایتی های قهوه

ورایتی قهوه تایپیکا (Typica)

قهوه تایپیکا یکی از اولین و مهمترین انواع قهوه است. این نوع قهوه قرن‌ها قدمت دارد و بسیاری دیگر

از انواع قهوه از آن مشتق شده‌اند. مهمترین انواع قهوه تایپیکا شامل قهوه جاوا (Java)، ماراگوگایپ

و تیمور دورگه (Timor Hybrid) می‌شود که در مورد تیمور دورگه بیشتر توضیح خواهیم داد.

گیاه قهوه تایپیکا را در امریکای مرکزی، جامائیکا و آسیا خواهید یافت. انجمن تحقیقات جهانی قهوه

خصوصیات این گیاه را باروری و ثمره کم، کیفیت بالا و حساس به پوسیدگی و آفات اعلام کرده است.

فنجان قهوه تهیه شده از قهوه تایپیکا دارای ویژگی‌هایی نظیر شفافیت و طعم ترش و شیرین خواهد بود.

ورایتی قهوه بوربون (Bourbon)

بوربن را باید جهش طبیعی تایپیکا به شمار آورد. این گیاه، یک گیاه قهوه با کیفیت بالا و ثمره متوسط ​​است

که به خاطر طعم شیرین خود شناخته شده است. با این حال، همچنان مقاومت کم در برابر پوسیدگی،

دانه‌های کرم خورده و دیگر بیماری‌ها و آفات در این گیاه نیز وجود دارد. این گیاه معمولا در

کشورهای بروندی و رواندا از افریقای مرکزی و همچنین در سراسر امریکای جنوبی رشد می‌کند.

دلیل این که چرا باید در مورد قهوه‌ بوربون بدانید و آن را بشناسید، با قهوه تایپیکا مشترک است:

این گیاه یکی از اولین انواع قهوه‌ است و باعث به وجود آمدن تعدادی دیگر از انواع قهوه شده است.

ورایتی قهوه مروارید اتیوپی (Ethiopian Heirloom)

در حالی که اکثر انواع قهوه عربیکا از قهوه تایپیکا یا بوربن مشتق شده است،

اما اصل قهوه از کشور اتیوپی می‌آید. “کیو گارنز” (Kew Gardens) ثابت کرده است

که این کشور دارای 95 درصد از تنوع ژنتیکی قهوه است.

هنگامی که عبارت “مروارید اتیوپی” را بر روی یک بسته قهوه مشاهده می‌کنید، به این معنی است

که احتمالا گیاه آن به صورت وحشی رشد کرده یا نهایتا در باغی با

حداقل کنترل انسانی پرورش یافته است.

ورایتی قهوه تیمور دورگه (Timor Hybrid)

تیمور دورگه یک قهوه بحث برانگیز است، زیرا این گیاه، ترکیبی طبیعی و خودبخودی از دو گونه

عربیکا و روبوستا است. روبوستا گونه‌ای از قهوه‌ است که قوی‌تر و مقاوم‌تر است. این گونه قهوه‌

در برابر پوسیدگی و آفات مقاوم است. در عین حال، ویژگی‌های عطر و طعم آن نیز جذابیت کمتری دارد.

در نتیجه، این قهوه منحصر‌به‌فرد برای پرورش بسیاری از رقم‌های قهوه‌ به ویژه کاتیمورها (Catimor) و

سارچیمورها (Sarchimor) استفاده شده است. کاتیمورها گروهی ترکیبی از کاتورا و تیمور دورگه هستند.

سارچیمورها نیز گروهی ترکیب از ویلا سارچی (Vila Sarchi) و تیمور دورگه محسوب می‌شوند.

برای نمونه این گروه می‌توان به کاستیلو (Castillo)، کلمبیا (Colombia) و مارسلسا (Marsellesa) اشاره کرد.

خریداران متخصص قهوه می‌توانند قهوه تیمور دورگه را با هر نوع قهوه دیگر ترکیب کنند. با این حال،

برخی تولیدکنندگان معتقدند قهوه‌هایی که در ارتفاعات پایین‌تر رشد پیدا می‌کنند و مقاومت کمتری

نسبت به پوسیدگی و آفات دارند، به صورت بالقوه ریسک کمتری برای کاهش کیفیت و ارزش فنجان قهوه تولیدی دارند.
گشا یا گیشا (Gesha / Geisha)

اصالت قهوه‌ گشا یا گیشا به روستای گشا اتیوپی برمی‌گردد. با این حال، این قهوه‌ تا

سال 2003 در پاناما تحت بررسی قرار داشت. پس از آن، گیشای پانامایی به یکی از معروف‌ترین

قهوه‌های این صنعت تبدیل شده است. بیشتر فینالیست‌های جام قهرمانی باریستا از این قهوه

استفاده می‌کنند. در این اواخر نیز قیمت بسیار بسیار بالای این قهوه نشان از برتری البته انحصاری شدن گیشا است.

قهوه عربیکا گیشا یا گشا ( Geisha )

از ویژگی‌های مشخص این قهوه می‌توان به حالت چای مانند همراه با عطر یاسمن، شکوفه پرتقال و ترنج، و گل‌های ملایم اشاره کرد.

گیاه گیشا در ارتفاع بالا بهترین رشد را دارد. انجمن تحقیقات جهانی قهوه توصیه می‌کند

که در ارتفاعی معادل 1400 متر بالاتر از سطح دریا یا بیش از آن این گیاه کشت شود. به

همین ترتیب، با کاهش ارتفاع، باروری و ثمره این گیاه کمتر می‌شود و ممکن است حساس‌تر هم باشد.

همان‌طور که این قهوه‌ با قیمت‌های گزاف به فروش می‌رسد، شاهد داستان‌های تلخی از

ورشکست شدن تولیدکنندگانی که سعی داشتند گیشا را خارج از پاناما کشت کنند، بوده‌ایم.

گیاهان بسیاری از این افراد به دلیل ناسازگاری آب و هوا از بین رفته‌اند.

دورگه‌های (F1 Hybrids)

دورگه‌های F1 در واقع نسل جدیدی از انواع قهوه‌ است. گیاه این نوع قهوه به صورت بالقوه می‌تواند با کیفیت بالا،

مقاوم در برابر پوسیدگی و باروری و ثمره بالا باشد. گیاه دورگه‌های F1 معمولا در گلخانه‌های پیشرفته

به صورت انبوه تولید می‌شوند. سنترو مریکانو (Centroamericano) یکی از قابل توجه‌ترین ارقام

دورگه‌های F1 به شمار می‌رود. سنترو مریکانو موفق به دریافت جام برتر در نیکاراگوئه شده است.

از مهمترین نکات مربوط به دورگه‌های F1 برای تولیدکنندگان باید به این مسئله اشاره کرد که آن‌ها

معمولا گران‌تر می‌شوند و دستیابی به آن‌ها نیز سخت‌تر می‌گردد. آن‌ها به جای بذر، به صورت توده‌های انبوه

قلمه در گلخانه‌های پیشرفته با آزمایشگاه‌های مدرن کشت بافت تکثیر می‌شوند. این کار امری ضروری است،

زیرا جوانه‌های بذرهای آن‌ها (که به اصطلاح F2 یا نسل دوم نامیده می‌شوند) الزاما همان همان ویژگی‌های

عالی گیاه مادر F1 را نخواند داشت. به عبارت دیگر، کشاورزان نمی‌توانند بر روی ثمره و کیفیت این گیاه

به صورت قطعی حساب کنند. به همین دلیل است که انجمن تحقیقات جهانی قهوه‌ توصیه می‌کند که

تولیدکنندگان فقط از گلخانه‌های معتبر این گیاه را خریداری کنند.

جوره های قهوه

ورایتی قهوه  – ورایتی کاتورا (Caturra)

کاتورا در واقع یک جهش طبیعی گیاه قهوه‌ بوربون به شمار می‌رود. این گیاه، درختی کوتاه قد

با باروری و ثمره‌ای متوسط و کیفیتی متوسط است که اندازه دانه‌های آن نیز متوسط است.

جالب است بدانید که انجمن تحقیقات جهانی قهوه “ثمره متوسط” را “مشابه کاتورا” توصیف می‌کند.

این گیاه نیز به پوسیدگی و آفات حساس است. گیاه قهوه ‌کاتورا معمولا در سراسر برزیل و امریکای جنوبی

رشد می‌کند. این نوع قهوه‌ به دلیل رایج بودن آن در این فهرست ذکر شده است.

ورایتی قهوه کاتوای (Catuai)

کاتوای را می‌توان حد وسط کاتورا و موندو نوو (Mundo Novo) دانست. بسیاری از ویژگی‌های این نوع قهوه‌

مشابه کاتورا است. از جمله ویژگی‌های مشترک این دو نوع قهوه ‌می‌توان به ثمره متوسط، کیفیت متوسط،

اندازه متوسط دانه، کوتاه قد بودن و حساسیت به پوسیدگی و آفات اشاره کرد.

این مقاله تنها دریچه‌ای به دنیای شگفت‌انگیز انواع قهوه است. بسیاری از انواع دیگر قهوه وجود دارد که ب

اید مورد توجه قرار گیرند. قهوه‌هایی نظیر پاکاس (Pacas)، پاکامارا (Pacamara)، مارا کاتورا (Maracaturra)،

رام سودان (Rume Sudan)، لائورینا (Laurina)، SL-28، SL-34 و … از جمله این موارد هستند. منبع ایلیا